ขอบข่ายของภูมิศาสตร์กายภาพและลักษณะภูมิประเทศ

                ความหมายและขอบข่ายของภูมิศาสตร์กายภาพ
ภูมิศาสตร์กายภาพหมายถึงวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมธรรมชาติทางกายภาพโดยมีขอบข่ายสัมพันธ์กับศาสตร์หลายแขนงได้แก่ศาสตร์ที่ว่าด้วยการหารูปทรงสัณฐานและขนาดของพิภพดาราศาสตร์การเขียนแผนที่อุตุนิยมวิทยาและภูมิอากาศปฐพีวิทยาภูมิศาสตร์พืชสมุทรสาครกายภาพธรณีสัณฐานวิทยาธรณีวิทยารวมทั้งอุทกวิทยา

                 ประโยชน์ของการศึกษาวิชาภูมิศาสตร์กายภาพ
การศึกษาวิชาภูมิศาสตร์กายภาพทำให้มนุษย์เข้าใจและทราบถึงสาเหตุที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมทางกายภาพอีกทั้งสามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมได้อย่างเหมาะสมโดยไม่เกิดปัญหาระหว่างมนุษย์และสิ่งแวดล้อม

                    องค์ประกอบของภูมิศาสตร์กายภาพ
ในการศึกษาภูมิศาสตร์กายภาพจะต้องศึกษาเกี่ยวกับเรื่องต่างๆดังนี้

         ลักษณะภูมิประเทศ
ลักษณะภูมิประเทศที่ปรากฏเด่นชัดได้แก่

                 ที่ราบ คือ ภูมิประเทศที่แบนราบความสูงของพื้นที่แตกต่างกันไม่เกิน 150 เมตรแยกเป็นที่ราบแบรนด์ที่ราบลูกฟูกที่ราบลูกระนาด
              ที่ราบสูง คือ ภูมิประเทศที่มีความสูงจากระดับผิวรอบตั้งแต่ 300 เมตรขึ้นไปซึ่งเกิดแยกเป็นที่ราบสูงเชิงเขาที่ราบสูงระหว่างเขาและที่ราบสูงในทวีป
               เนินเขา คือ ภูมิประเทศที่มีความสูงจากบริเวณรอบๆประมาณ 150 บาทถึง 600 เมตรซึ่งเกิดจากโครงสร้างของภูมิประเทศและจากการกัดกร่อนพังทลาย
                 ภูเขา  คือภูมิประเทศที่มีความสูงจากบริเวณรอบๆตั้งแต่ 600 เมตรขึ้นไปประกอบด้วยภูเขาโก่งตัวภูเขาเลื่อนตัวภูเขารูปโดมภูเขาไฟภูเขาแบบผสม
ลักษณะภูมิประเทศที่ไม่ปรากฏเด่นชัดได้แก่แม่น้ำห้วยหนองทะเลสาบเกาะเป็นต้น



ลักษณะทางธรณีวิทยาและลักษณะภูมิอากาศ

ลักษณะทางธรณีวิทยา
หินแบ่งออกเป็น 3 ประเภท
           1 หินอัคนีเกิดจากการแข็งตัวของหินหนืดใต้เปลือกโลกซึ่งถ้าอยู่ในระดับตื้นเรียกว่าหินอัคนีแทรกซ้อนแต่ถ้าอยู่ในระดับลึกมากเรียกว่าหินอัคนีชั้นบาดาลและถ้าดันตัวบนผิวโลกออกมาเรียกว่าหินอัคนีพุ
           2 หินชั้นหรือหินตะกอนเกิดจากการทับถมของตะกอนโคลนตมจนกลายเป็นหินแข็ง
           3 หินแปรเกิดจากการแปรสภาพของหินบางชนิดด้วยแรงกดดันและความร้อนเช่นหินอ่อนแปรสภาพมาจากหินปูนหินชนวนและหินชีสต์แปรสภาพมาจากหินดินดานหินควอร์ตไซต์แปรสภาพมาจากหินทรายเป็นต้น

    แร่ธาตุ
   ที่สำคัญ 4 ประการ ได้แก่  แร่โลหะ  แล ะอโลหะ   แร่รัตนชาติ   และแร่เชื้อเพลิง

ลักษณะภูมิอากาศ
   แบ่งลักษณะภูมิอากาศออกเป็น 5 ประเภทคือ
แบบ a ภูมิอากาศเขตร้อนแบ่งได้ 3 แบบคือ
1 แบบป่าดิบชื้นอุณหภูมิอุณหภูมิอากาศชื้นฝนตกตลอดปีแต่ละเดือนเฉลี่ยไม่ต่ำกว่า 60 mm
2 แบบร้อนชื้นแถบมรสุมปริมาณฝนและลักษณะอากาศชื้นกับอิทธิพลของมรสุม
3 แบบทุ่งหญ้าสะวันนามีฤดูฝนและฤดูแล้งสลับกันชัดเจน

แบบ b ภูมิอากาศแบบแห้งแล้งแบ่งได้ 2 แบบคือ
1 แบบทะเลทรายอากาศแห้งมีฝนตกตลอดปีน้อยกว่า 250 มิลลิเมตร
2 แบบทุ่งหญ้าสเต็ปหน้ากากกึ่งแห้งแล้งปริมาณฝนตกตลอดปีประมาณ 380 ถึง 760 มิลลิเมตร

แบบ c อุณหภูมิอากาศแบบอบอุ่นแบ่งได้เป็น 3 แบบคือ
1 แบบกึ่งโซนร้อนอุณหภูมิปานกลางฝนตกมากในฤดูร้อน
2 แบบชายฝั่งทะเลตะวันตกดินหภูมิปานกลางอากาศชื้นฝนตกปานกลางตลอดปี
3 แบบเมดิเตอร์เรเนียนอุณหภูมิปานกลางและฝนตกในฤดูหนาวแห้งแล้งในฤดูร้อน

แบบ d ภูมิอากาศแบบอุณหภูมิต่ำแบ่งได้ 2 แบบคือ
1แบบอุณหภูมิต่ำที่มีความชื้นตลอดปีมีฝนตกทั้งในฤดูร้อนและฤดูหนาว
2 แม่คุณภูมิต่ำที่มีความแห้งแล้งในฤดูหนาวมีฝนตกในฤดูร้อนเท่านั้น

แบบ e ภูมิอากาศแบบน้ำแข็งแบ่งได้เป็น 2 แบบคือ
1 แบบทุนดรานุชดูหนาวอากาศหนาวมากยาวนานมีฤดูร้อนที่สั้นมากจะมีฝนตกบ้างเป็นครั้งคราว
2 แบบขั้วโลกอากาศหนาวจัดมีน้ำแข็งปกคลุมตลอดปี



    ทรัพยากรธรรมชาติ
ทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญมี 4 ประเภท

1 ทรัพยากรดิน  ดินคือวัตถุที่เกิดจากการผุพังของหินและแร่ธาตุและอินทรีย์วัตถุส่วนประกอบของดินได้แก่อนินทรีย์สารอินทรีย์สารในลักษณะขุยอินทรีย์น้ําในดินและอากาศในดิน
     ดินมี 2 ชั้นใหญ่ๆคือดินชั้นบนและดินชั้นล่าง
การจำแนกดินมีหลายประเภทแต่ที่นิยมใช้ในหลายประเทศคือระบบ cscs ซึ่งประเทศไทยก็ใช้ระบบนี้จำแนกดินออกเป็น 6 ขั้นแล้วนำตัวอย่างดินมาวิเคราะห์เพื่อหาความแตกต่างของอินทรีย์สารอนินทรีย์สารและเนื้อดินขั้นตอนการพัฒนาของดินและการเปลี่ยนแปลงของแร่ธาตุในดินค่าที่ได้จากการจำแนกความแตกต่างเหล่านี้นำมาจัดอันดับตามคุณสมบัติได้ 10 อันดับคือ

1 อุลติชอล ดินที่มีอายุมากดินชั้นล่างมีการสะสมตัวของดินเหนียวและมีแร่ธาตุต่างๆส่วนมากพบในเขตป่าไม้ที่มีความชื้นและแห้งแล้งสลับกัน

2 อันฟิซอล ดินชั้นบนและชั้นรองมีดินเหนียวสะสมอยู่มากประเทศไทยพบในบริเวณลานตะพักลำน้ำระดับต่ำลานตะพักลำน้ำระดับกลางและเชิงเขาดินอันดับนี้จะพบในทุกภาคของประเทศไทย

3 เอนติซอล เป็นดินใหม่ที่มีลักษณะเหมือนกันตั้งแต่ดินชั้นบนลงไปถึงดินชั้นล่างส่วนใหญ่เกิดจากเถ้าถ่านภูเขาไฟดินตะกอนเชิงเขาดินตะกอนลำน้ำ

4อินเชพติชอล เป็นดินที่มีความชื้นลักษณะเนื้อดินชั้นต่างๆแตกต่างกันเล็กน้อยพบในบริเวณดินตะกอนใหม่ในลุ่มน้ำทั่วโลกและในประเทศไทยจะพบในทุกภาค

5เวอร์ติซอล  เป็นดินเหนียวที่มีความอุดมสมบูรณ์พบในบริเวณเขตร้อนและถัดจากเขตร้อนในประเทศไทยและพบในเขตตะพักลำน้ำระดับต่ำในภาคเหนือภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคกลาง
6มอลลิซอล  เป็นดินที่มีอินทรีย์สารผสมอยู่ในดินชั้นบนมีความอุดมสมบูรณ์และพบในบริเวณที่มีการทับถมของสารอินทรีย์สารหรือเขตทุ่งหญ้าในประเทศไทยจะพบแถบเชิงเขาภาคกลางภาคตะวันตกมีภูเขาภาคตะวันตกแถบที่ราบชายฝั่งทะเลภาคใต้

7 ฮีสโตซอล ดินที่มีอินทรีย์สารผสมอยู่ในบริเวณที่ราบลุ่มพบในบริเวณทะเลสาปธารน้ำแข็งเดิม
8 สพอโดซอล ดินชั้นล่างมีสารอินทรีย์เหล็กอลูมิเนียมออกไซด์ผสมอยู่มากพบในเขตที่มีอากาศชื้นฝนตกมาก

9 ออกซีซอล ดินชั้นล่างมีออกไซด์ของธาตุต่างๆผสมอยู่มากเป็นดินเหนียวอยู่ในเขตร้อนชื้นพบในตะพักลำน้ำระดับสูงในภาคตะวันตกและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย

10อริดิซอล เป็นดินชั้นบนเกิดในเขตแห้งแล้งหรือค่อนข้างแห้งแล้งจะพบในเขตทะเลทรายเท่านั้น

2 ทรัพยากรน้ำ มีอยู่ทั่วไปในลักษณะต่างๆได้แก่ไอน้ำในบรรยากาศน้ำในมหาสมุทรและน้ำในบริเวณพื้นดินการจัดสรรน้ำเพื่อใช้ประโยชน์ต้องอาศัยการชลประทานเช่นการกักเก็บน้ำได้แก่การสร้างเขื่อนทำนบกั้นน้ำการส่งน้ำการระบายน้ำเป็นต้น

3 ทรัพยากรป่าไม้   ในประเทศไทยมีป่าไม้ชนิดต่างๆดังนี้

 1 ป่าไม้ไม่ผลัดใบ หรือป่าดงดิบประกอบด้วย
ป่าดิบชื้นอยู่ในเขตฝนตกชุกมีต้นไม้ขึ้นแนนทึบอากาศชุ่มชื้นอยู่ตลอดเวลา
ป่าดิบแล้งขายปลาดิบชื้นแถบลงกว่าและต้นไม้จะมีขนาดเล็กกว่า
ป่าดิบเขาอยู่บนภูเขาพันไม้ส่วนใหญ่เป็นไม้โอ๊ค
ป่าสนเขาอยู่บนยอดเขาหรือเนินเขาเป็นป่าไม้สน
ป่าชายเลนเป็นป่าไม้โกงกางขึ้นอยู่บนริมทะเล

2 ป่าไม้ผลัดใบ ประกอบด้วย
ป่าเบญจพรรณเป็นป่าโปร่งมีต้นไม้หลายชนิดขึ้นอยู่พระกันเช่นไม้สักไม้ประดู่
ป่าแดงเป็นป่าที่ขึ้นอยู่ในลักษณะภูมิประเทศที่เป็นโคกเป็นดอนดินทรายหรือดินลูกรังนอกจากนั้นยังมีป่าที่ไม่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจอีกคือ
ป่าชายหาดอยู่บริเวณชายทะเลทั่วไป
ป่าพรุหรือป่าเสม็ดอยู่ในที่ราบต่ำมีน้ำจืดขังพบมากในภาคใต้ของประเทศไทย
ป่าหญ้าเป็นทุ่งหญ้าอยู่ในภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย

4 ทรัพยากรแร่  แยกตามความแตกต่างได้ดังนี้
1 แร่โลหะ เช่น
เหล็กพบอยู่ในธาตุผสมในหินอัคนี มีแมกนีไทต์ ฮีมาไทต์ และไลมอไนต์
ทองแดงนําไฟฟ้าได้ดีได้จากแร่คาโคไพไรต์
เงินนำไฟฟ้าและความร้อนได้ดีที่สุด
อลูมิเนียมได้จากแร่บอกไซต์ไม่เป็นสนิมใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง
ทองคำมักพบเป็นธาตุบริสุทธิ์ใช้เป็นทุนสำรองเงินตราระหว่างประเทศ
ตะกั่วและสังกะสีมักพบด้วยกันในสายแร่สังกะสีนำไปเป็นส่วนผสมทองเหลืองดีบุกได้จากแร่ แคสซิทอไรต์
ยูเรเนียนเป็นแร่กัมมันตรังสี
ทังสเตนหรือบุญเฟรมใช้ทำไส้หลอดไฟฟ้า

2 แร่อโลหะ ใช้ทำประโยชน์ต่างๆคือ
ใช้ในอุตสาหกรรมเคมีได้แก่กำมะถันครบตามภูเขาไฟใช้ในอุตสาหกรรมยางยิปซั่มพบในหินตะกอนใช้ในอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์และทำแก้วเกลือแกงใช้ในอุตสาหกรรมถนอมอาหารและปรุงอาหาร
ใช้ทำปุ๋ยได้แก่ไนเตรทฟอสเฟตและโพแทช
ใช้ทำวัสดุก่อสร้างได้แก่หินปูนและดินเหนียว

3 แร่รัตนชาติ
เพชรไม่มีสีมีความแข็งเท่ากับ 10 แข็งที่สุด
กากกะรุนได้แก่พวกทับทิมไพลินมรกตบุษราคัมเพทายมีความแข็งเท่ากับ 9
ควอตช์ มีความแข็งรองลงมาพวกโป่งข่ามหยกโอปอพลอยอ่อน

4 แร่เชื้อเพลิง
ถ่านหินมีหลายชนิดเรียงจากคุณภาพต่ำไปสูงคือ
พีทใช้ทำปุ๋ยได้ดี
ลิกไนต์ใช่ความร้อนต่ำมีขี้เถ้ามาก
บิทูมินัสให้ความร้อนสูงมีปริมาณมากที่สุด
แอนทราไชด์เขาไม่ให้ความร้อนมากที่สุด
ปิโตรเลี่ยมเกิดจากจุลินทรีย์ในทะเลที่ตายทับถมกับตะกอนมหาสมุทรมักจะเกิดอยู่ระหว่างชั้นหินโค้งรูปประทุน
ก๊าซธรรมชาติจะพบอยู่แหล่งเดียวกับปิโตรเลียมเสม